Didem Seymen – ABD’nin Boston şehrindeki Massachusetts Hastanesi’nde bir domuzdan alınan böbrek insana nakledildi. 62 yaşındaki diyaliz hastası Richard Slayman’a dört saat süren ameliyatla genetiği değiştirilmiş bir domuzdan böbrek nakli yapıldı. Hastaneden yapılan açıklamada, ameliyatın “hastalara daha kolay organ temini sağlama arayışında önemli bir dönüm noktası olduğu” belirtildi. Türkiye canlı vericilerde Avrupa birincisi olsa da, konu kadavra bağışa geldiğinde sınıfta kalıyor. Ülkemizde her gün yedi kişi organ beklerken hayatını kaybediyor. Uzmanlar ABD’deki organ naklini Milliyet’e değerlendirdi:
‘SONUÇLARI GÖRÜLECEK’
Prof. Dr. Alp Gürkan (Okan Üniversitesi Hastanesi Organ Nakli Bölüm Başkanı): 2-3 ay önce yine insan geni ile yetiştirilen domuzdan alınan bir böbrek beyin ölümü oluşmuş bir insana deneysel olarak nakledilmiş ve böbrek iki ay çalışmıştı. Bu sefer bir canlıya nakledildi. Genetik yapısı insan olarak değiştirilen bir hayvan olsa da başka türden alınan organ ile gerçekleştirilen bu naklin getireceği immünolojik ve infeksiyöz sorunları halen bilmiyoruz. Bu konuda araştırmalar yapılmasına, nakil yapılan insanların uzun süreli sonuçların görülmesinde yarar olacaktır. Ne olursa olsun bu tip gelişmeler ümit vericidir ve sonunda başarılı olunacağına inanıyorum.”
‘ÖNEMLİ BİR MİL TAŞI’
Prof. Dr. Barış Akin (İstanbul Florence Nightingale Hastanesi Böbrek Nakli Merkezi genel cerrahi uzmanı): Büyük bir
adım atıldı ve genetiği değiştirilmiş bir domuz böbreği bir hastaya nakledildi. Hasta sağlıklı bir şekilde taburcu edildi. Bu önemli bir gelişme olmakla birlikte dikkatle takip etmek gerekiyor. Bu hasta ne süre ile diyalize dönmeden sağlıklı yaşayacak. Hayvanlardan geçen bazı viral enfeksiyonların ortaya çıkma durumu olabilecek mi? Genetiği değiştirilmiş domuzdan böbrek nakliyle ilgili önemli bir mil taşı geçilmiş olsa bile, herkese güvenle benzer bir xenotransplant yapılabilmesi için daha önemli adımların atılması gerekli. Bu hastayı tüm dünya dikkatle izliyor olacak.”
BİNLERCE İNSANA UMUT OLABİLİR
Richard Slayman, “11 yıldır burada hastayım, doktorlarım nakil olabileceğinden bahsettiğinde, bunun yalnızca kendime değil hayatta kalabilmek için organ nakline ihtiyacı olan binlerce insana umut verebileceğini düşündüm” dedi. Nakil böbrek, eGenesis tarafından belirli insan genlerini eklemek üzere genetiği değiştirilmiş bir domuzdan alındı. Şirket ayrıca domuzlarda bulunan ve insanlara bulaşma potansiyeli olan virüsleri de etkisiz hale getirdi. Nature dergisinde yayınlanan makaleye göre, eGenesis tarafından yetiştirilen benzer şekilde düzenlenmiş domuzlardan alınan böbreklerin nakledildiği maymunlar ortalama 176 gün yaşadı, birisi iki yıldan uzun süre hayatta kaldı. ABD’nin Maryland eyaletindeki bir hastanede, 7 Ocak 2022’de ilk defa domuz kalbi nakledilen hasta iki ay sonra hayatını kaybetmişti. Aynı hastanede, 20 Eylül 2023’te ikinci defa domuzdan insana yapılan kalp naklinde ise hasta 6 hafta sonra yaşamını yitirmişti.