Mine Özdemir Güneli – Dünyada her 10 çocuktan 1’inde görülen dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB), teknolojinin etkisi ve pandemiyle birlikte yıldan yıla artış gösteriyor. Çoğu aile ise çocuklarında ortaya çıkan bu sorunu anlayamadıkları gibi belirtiler karşısında ne yapılacağını bilemiyor. DEHB’in teşhis ve tedavisinde mutlaka bir uzmandan destek almak gerekiyor.
Ancak Journal of Psychiatric Research’te yayımlanan “DEHB’de bilişsel zorluklara yönelik farmakolojik olmayan müdahaleler: Sistematik bir inceleme ve meta-analiz” başlıklı bilimsel araştırmada, DEHB’in bilişsel semptomlarını azaltma konusunda ilaç dışı yöntemler arasında spor yapmak özellikle de aerobik egzersizlere başvurmak, en etkili yöntem olarak belirtildi. Peki, tek başına spor yapmak DEHB’in tedavisinde ne kadar etkili? Bu konuda Yeditepe Üniversitesi’nden uzman psikolog Zeynep Göktuna’dan görüş aldık. ‘Hareket alanı sağlayın’ Spor yapmanın DEHB üzerinde olumlu etkisine değinen Göktuna, fakat tek başına en etkili yöntem olduğunu söylemenin doğru olmadığını kaydetti.
Ebeveyn ve öğretmenlerin; çocuklara hareket alanı sağlamalarının ve onların enerjilerini atabilecekleri sportif faaliyetlere yönlendirmelerinin hayati önem taşıdığını dile getiren Göktuna, DEHB’li çocukların kendilerini iyi hissetmeleri, çeşitli becerileri geliştirmeleri için okul ve eğitsel çalışmaların yanında çeşitli sosyal faaliyetler, spor, hobiler ve diğer etkinliklere de katılmaları gerektiğini söyledi. Ekran etkiyi artırıyor DEHB’in dünyada görülme sıklığının yüzde 5 ile 10 arasında değiştiğini fakat pandemiyle görülme oranında artış olduğunu kaydeden Zeynep Göktuna, “Evde çok fazla vakit geçirmeleri, arkadaşları ile sosyalleşememeleri, çok fazla televizyon izlemeleri, bilgisayar oyunları ve sosyal medyayla çok fazla vakit geçirmeleri DEHB’i artırdı” dedi.
Belirtileri neler?
Bir çocukta ‘odaklanma sorunu’ olarak düşünülen, dikkat eksikliği, zamanlama, dürtüsellik ve hareketlilik olmak üzere DEHB’i işaret eden dört ana semptom olduğunu kaydeden Zeynep Göktuna, belirtiler konusunda şunları söyledi: “Çocuğunuz, çabalamasına rağmen derslerinde başarılı olamıyor, dikkatini bir konu üzerinde yoğunlaştırabilmekte güçlük çekiyorsa, dikkat süresi çok kısaysa, okulda derslerini takip etmekte zorlanıyor, okuduğu bir metinle ilgili sorulan sorulara odaklanamadığı için yanlış cevaplar veriyorsa, komut almakta güçlük yaşıyorsa, ani tepkiler veriyor, kıpır kıpır, hep çok hareketli, sınavlarını zamanında yetiştirmekte zorlanıyor ve günlük hayatında zamanlama problemi yaşıyorsa, ödevlerini yetiştirmekte zorlanıyor ve dikkatini ödevlerine vermekte güçlük çekiyorsa, 15 dakikalık ödevi 2-3 saatte tamamlama gibi çalışma hızı çok yavaşsa bir uzmana başvurmak gerekir.”