200’den fazla bilim insanı, gezegeni ısıtan karbondioksiti dünya okyanuslarında hapsetmenin yollarının “sorumlu” bir şekilde araştırılmasını talep eden bir mektuba imza attı. İklim krizi konusunda acilen harekete geçmek isteyen bilim insanları, okyanusların bu mücadeleye yardımcı olacağına güvenirken yeni sorunları tetiklemediklerinden de emin olmak istiyorlar. Atmosfere salınan karbondioksit emisyonlarıyla gezegen şimdiden ısınıyor ve daha aşırı hava felaketleri hayatımızın birer parçası olmaya başlıyor. İklim değişikliğinin daha da kötüye gitmesini önlemenin bir yolu ise emisyonların bir kısmını atmosferden uzaklaştırmak. Öte yandan okyanuslar ise zaten bunu bizim için yapıyor, atmosfere kıyasla yaklaşık 50 kat daha fazla karbonu emiyor ve tutuyor. Peki ya insanlar bu yeteneği daha da güçlendirebilseydi?
İklim değişikliği için okyanuslar kullanılabilir
Okyanusları daha fazla karbondioksit tutacak şekilde değiştirmeye başlamak bazı yan etkileri açığa çıkarabilir ancak bilim insanlarının daha iyi anlamak istedikleri şey de bu. Girişimler şimdiden denizde daha fazla CO2 tutabilmek için yeni teknolojiler geliştiriyor. Ancak bunun nasıl bir etkisi olabileceği ya da hangi stratejilerin en başarılı olabileceği konusunda hala bilmediğimiz çok şey olduğu belirtiliyor.
Mektupta, “Okyanus temelli karbondioksit giderme yaklaşımları muazzam bir potansiyele sahip olsa da, riskler de var. Toplum henüz herhangi bir yaklaşımın etkililiği veya sonuçları hakkında yeterli bilgiye sahip olmadığından, bu yaklaşımların geniş ölçekte kullanımı konusunda bilinçli kararlar verememekte.” deniyor.
Okyanusun karbondioksiti emme ve tutma kabiliyetini artırmanın bir dizi yolu var. Fotosentez yoluyla CO2 çeken kıyı ekosistemlerini restore etmek seçeneklerden bir tanesi. Diğer stratejiler ise daha çok teknoloji odaklı. Örneğin Kaliforniya merkezli birkaç girişim, CO2’yi okyanustan filtrelemek için pilot tesisler kurdu. Buradaki fikir, CO2’yi dünya okyanuslarından çekerek okyanuslarda daha fazla gaz emecek marjı oluşturabilmek. Yayınlanan mektupta karbon giderme stratejilerinin değerlendirilmesi için kontrollü saha denemeleri yapılması ve sonuçların üçüncü taraflarca incelenmesi çağrısında bulunuluyor. Ayrıca, “istenmeyen ya da olumsuz sonuçların” üstesinden gelmek için önlemlerin alınması ve farklı paydaşların katılımını sağlayacak kapsayıcı politikaların uygulanması gerekiyor.
Okyanuslar zaten zorlanıyor
Öte yandan okyanuslar iklim değişikliğinden şimdiden büyük bir darbe aldı. Örneğin Atlantik’teki sıcak hava dalgası bu yaz Florida’daki mercan resiflerini yok etti. Bilim insanları kitlesel bir ölümden o kadar endişe duyuyorlar ki mercanları denizden çıkarıp suya geri döndürmek güvenli olana kadar karadaki laboratuvarlarda tutmayı düşünüyor.
Ne de olsa açık denizde olanlar karadaki toplulukları da etkiliyor. Mercan resifleri fırtına dalgalarına karşı önemli bir tampon görevi görüyor ve yerel ekonomi için önemli olan binlerce türe ev sahipliği yapıyor. İklim değişikliğiyle mücadele için okyanusları kullanacaksak en azından riskleri ve faydaları anlamamız gerekiyor. İmzalanan mektup da temel olarak bunu amaçlıyor.