İzmir’de Klazomenai Antik Kenti’nde 4 bin 861 ada 1 parselde yapılaşma talebinin çıkması üzerine yapıldığı belirtilen hafriyat çalışmasında iş makinesi kullanıldığı ortaya çıktı. Arkeolog Prof. Dr. Armağan Erkanal, “Değil dozer sokmak, etrafındaki boş alanlar dahi muhafazaya alınmalı” dedi.
Urla ilçesindeki Klazomenai Antik Kenti 4 bin 861 ada 1 parsel içerisinde İzmir 1 Numaralı Kültür Varlıklarını Muhafaza Bölge Kurulu’ndan alınan müsaadeyle, İzmir Arkeoloji Müzesi tarafından sondaj hafriyatları sonucunda mezar olduğu öne sürülen buluntulara rastlandı. Alanda yapılaşma talebi çıkmasıyla yapıldığı belirtilen hafriyatlarda yükü azaltmak ve çalışmalara takviye olmak gayesiyle iş makinesi kullanıldığı ortaya çıktı.
“BURADA BİR VAHŞETLE KARŞI KARŞIYAYIZ”
Arkeolog Prof. Dr. Armağan Erkanal, iş makinesi uygulamasını eleştirerek üçüncü derece SİT alanı ilan edilen kelam konusu bölgenin mezar buluntularını içermesi nedeniyle birinci dereceye dönüştürülmesi gerektiğini anlattı.
Prof. Dr. Erkanal, şunları söyledi:
“Klazomenai’de birinci vahşet değil bu. Burada bir vahşetle karşı karşıyayız. Fotoğraflarda bir nekropol alanının tahrip edildiği görülüyor. Alanın kültür toprağı olduğunu gösteren emareler var. Kültürel birikimlerin çıkma mümkünlüğü yüksek bu yüzden kesinlikle kazma kürek kullanarak derinleşilmesi gerekir. Bir alanda bu kadar şey çıktığı vakit bu inşaatın durdurulması gerekir. Değil dozer sokmak, etrafındaki boş alanların da müdafaaya alınması gerekir.”
“Her yerde bir Bergama aramamamız lazım. Türkiye’de araştırılması ve incelenmesi gereken kültürler çok daha eski olanlardır. Klazomenai de bunlardan birisidir. Konseye resmi bir hava verilmiş. ‘Şurası şöyle yapılsın, burası bu türlü yapılsın’ denmiş. ‘Bunları yaptıktan sonra dozeri de sokabilirsiniz’ üzere bir mantıkla çalışılmış. Ben bu konseyin üyesi olsaydım, buranın birinci derece SİT ilan edilmesini isterdim. Öncelikle bir nekropol alanı olduğu için. Birkaç nekropol alan daha burada vaktiyle bulundu. O nekropollerden birisinin de yanına inşaat yapıldı. Bana nazaran bu alan birinci derece SİT alanı olması gereken bir yer.”
“KAZI ALANINDA YANMIŞ KEMİKLERDEN BAHSEDİLİYOR”
“Ben hafriyat liderlerinden biri olsaydım hafriyatın derhal durdurulmasını talep ederdim. Bu mezarlık alanında yanmış kemiklerden bahsediliyor. Bu kremasyon geleneğidir. Mezara, yeni bir birey konulacağı vakit, eski bireyler kenara itiliyor. Etler erimemişse mezarın içinde ateş yakılıyor. Bu ateş hem mezarı dezenfekte ediyor hem de cesetleri ortadan kaldırıyor. Yanmış olan her kemik bizim için kıymetli. Kremasyon geleneğinde en erken örnek Neolitik Çağ’dadır. Klazemenai’de yuvarlak bir yapı var. Bu yapı tahminen de Batı Anadolu’nun birinci kremasyon yapısı bile olabilir. Burada o denli gelişi hoş bir hafriyat yapılmış ki, tahminen kremasyon ile ilgili kemiklerin nerelerde toplandığı bile anlaşılamamış. Arkeoloji aslında iğne ile kuyu kazmaktır. Bu kadar geniş yüzeyleri birden teğe açmak beğenilen bir şey değil” diye konuştu.
“ALANA KEPÇE DEĞİL İNSAN BİLE SOKULMAMALIDIR”
Doğa ve Kültürel Ömür Teşebbüsü Sözcüsü ve kent planlamacısı Ahmet Tuncay Karaçorlu ise hususa ait, “Alanda değişik parsellerde yapılaşma talebi çıktığında muhafaza konseyi bireyleri yönlendiriyor. Burada da tıpkı süreç yapılmış. Bu alanın nekropol olduğu öğrenildiğinde derhal önlem alınmalıdır. Uzmanlara devredilmeli, alana kepçe değil insan bile sokulmamalıdır. Buradaki hafriyat durdurulması gerekirken bir kurtarma kazısına dönüştürülmüştür” sözlerini kullandı.
Öte yandan, Klazomenai Antik Kenti Arkeolojik Hafriyat Lideri Prof. Dr. Yaşar Erkan Ersoy, bahse ait açıklama yapmayacağını söyledi. (DHA)