DUVAR- Devlet Güvenlik Mahkemeleri (DGM), Mussolini’nin faşist İtalyası’ndan esinlenerek 1963’te Fransa Cumhurbaşkanı De Gaulle’nin hayata geçirdiği Fransız DGM’leri örnek alınarak kuruldu.
Türkiye’de DGM’lerin kıssası 1961 Anayasası’nın 136’ıncı hususunda 15 Mart 1973 gün ve 1699 sayılı kanunla yapılan Anayasa değişikliğiyle başladı.
Anayasa Mahkemesi’nin bir yıl sonra, 6 Mayıs 1975’te DGM’lerin kuruluşunu düzenleyen 1773 Sayılı Maddeyi, “Cumhuriyet Senatosu’nda görüşme açılmadan oylama yapılmış olması” ve öbür hususlarının de uygulama yeri olmadığını karara bağlayarak iptal etti.
12 EYLÜL GERİ GETİRDİ
12 Eylül darbesi sonrası sıkıyönetim mahkemelerinin kaldırılmasıyla birlikte DGM’ler yine gündeme geldi. 2845 sayılı Devlet Güvenlik Mahkemeleri Yasası, çıkarıldı. 12 Eylül Anayasası’yla DGM’ler aleyhine yapılabilecek tüm itirazlar engellendi ve bu, süreksiz 15. hususla Anayasa kararı oldu. “Sıkıyönetimsiz bir sıkıyönetim” oluşturmakla eleştirilen DGM’ler kapatıldığı 2004’e kadar binlerce davaya baktı.
Akabinde AİHM’e götürülen bütün davaların öznesi oldu DGM’ler. DAİMA Vilayet İdare Şurası üyesi Avukat İbrahim İncal, 1992’de dağıttığı bir bildiri nedeniyle DGM’nin verdiği altı ay 20’şer günlük cezayı AİHM’e taşıdı. AİHM, “suç ögesi oluşmadığı” ve DGM’lerdeki askeri üyenin “Türkiye’nin genel hukuk yargısına karşıt düştüğü” gerekçesiyle, “mahkemenin tarafsızlığını etkileyeceği” sonucuna vardı ve Türkiye’yi hatalı buldu.
Mahkemenin kararı Öcalan davasında uygulandı. İmralı’daki duruşmada birinci sefer DGM’deki askeri yargıç uygulamasına son verildi.
2004’TE KAPATILDI
2004 yılında Anayasa değişikliği teklifinin TBMM’de kabul edilmesiyle, Devlet Güvenlik Mahkemeleri kapatıldı. Evvelce bu mahkemelerin misyon alanına giren davalar, öbür ağır ceza mahkemelerinin vazife alanına alındı.
AİHM: DGM’DEKİ TÜM DAVALARDA İHLAL VAR
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, 2019’da DGM’lerde yapılan tüm yargılamalara ait ‘Adil yargılanma hakkının ihlal edildiğine’ karar verdi. Hatta bu kapsamda yüze yakın Hizbullah üyesi cezaevinden tahliye edildi. Hizbullahçıların tahliyesi mahpuslar ortasında ikili standart uygulandığı tartışmalarını da gündeme getirdi.
RESMİ DATALARLA DGM BİLANÇOSU
Adalet Bakanlığı bilgilerine nazaran, 1986-2002 ortasında DGM’lerde 73 bin 936 evrak sürece alındı, yarısına yakını karara bağlandı. 1990-2002 ortasında yargılanan 214 bin 885 kişi hakkında karar verildi. DGM’ler, 82 bin 95 kişi hakkında mahkumiyet kararı verdi, 82 bin 465 kişi beraat etti. 50 bini aşkın kişi ise, misyonsuzluk üzere kararlarla öteki mahkemelere havale edildi.
DGM’ler, mahkum ettiği sanıklardan 32 bin 876’sına “hürriyeti bağlayıcı”, 33 bin 409 bireye “hürriyeti bağlayıcı ve para cezası” verdi. 4 bin 541 bireye ise para cezası verildi.
DGM’lerde daha çok TCK’nin 168. ve 169. unsurlarını düzenleyen “yasadışı örgüte yardım ve yataklık” ve “yasadışı örgüt üyeliği” hatalarından davalar açıldı. 82 bin kişi mahkum edildi.
DGM’NİN BAKTIĞI DAVALARDAN KİMİLERİ…
* Sivas katlimı davası.
* Abdullah Öcalan’ın İmralı’da yargılandığı dava.
* Hizbullah ana davası.
* Susurluk Davası.
* Eski İnsan Hakları Derneği Genel Lideri Akın Birdal’a suikast.
* Beyaz Güç, Telekulak skandalı ile Mavi Akım, Mermi Kaçakçılığı, BEDAŞ yolsuzluğu,
* 28 Şubat’ın 125 sanıklı meşhur ‘Aczmendi Davası.’
* Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, 6 Aralık 1997 günü Siirt’te yaptığı konuşmada okuduğu şiir nedeniyle mahpusa atıldığı dava.
* PKK’nin iki numaralı ismi Şemdin Sakık davası.
* Diyarbakır Emniyet Müdürü Gaffar Okkan suikasti davası Diyarbakır DGM’de görüldü.
* Anadilde eğitim talebiyle şov yapan, yaşları 11 ile 18 yaşları ortasındaki 27 çocuğun yargılanması.
* Kamuoyu’nun ‘Bayrak Davası’ olarak bildiği HADEP 2. Olağan Kongresi dava..
* 4 eski DEP milletvekilinin 15’er yıl mahpusa mahkum edildiği dava.
* Uğur Mumcu, Bahriye Üçok, Ahmet Taner Kışlalı üzere çok sayıda aydının katledilmesine ait açılan ‘Umut’ Davası.
* 1995’teki Manisalı gençler davası.
* Bankekspres’in eski sahibi Korkmaz Yiğit’in yargılandığı dava.
* Türkbank davası.
* Eski Esenyurt Belediye Lideri Gürbüz Çapan’ın yolsuzluk savıyla yargılandığı dava.
* Eski Bakan Eyüp Aşık’ın, Alaattin Çakıcı ile telefon görüşmelerinin ortaya çıkmasının akabinde görülen “Cürüm işlemek maksadıyla oluşturulan teşekkül üyelerine yardım ve yataklık” davası.
* Adnan Oktar’a açılan birinci ‘çete’ davası.
* Ankara 1 No’lu DGM’nin İnsan Hakları Derneği eski Genel Lideri Akın Birdal’a silahlı taarruz olayında 11 kişi yargılandı.
* Nesim Malki cinayeti davası.
* Fetullah Gülen davası.
* Sabancı Suikastı davası. (HABER MERKEZİ)