İstanbul Bilgi Üniversitesi Ekonomi Bölümü’nden Prof. Dr. Ayşe Uyduranoğlu, “trafik sıkışıklığı fiyatlandırması”nın uygulandığı şehirlerde trafiğin yüzde 10 ila 40 azaldığına ve toplu taşıma kullanımının yüzde 5 ila 15 oranında arttığına dikkat çekiyor. Uyduranoğlu, bu konuda İstanbul’da yaşayan 852 kişiyle gerçekleştirilmiş araştırmanın sonuçlarını da paylaştı. Buna göre toplu ulaşım kullananlar, bu sistemi daha yüksek oranda desteklerken, araç sahipleri uygulamanın çözüm getireceğine daha az inanıyor.
PİLOT UYGULAMA ŞART
Uyduranoğlu, sistemin sağlıklı işleyebilmesi için şu önerilerde bulunuyor: “Sistemi önce pilot bölgelerde uygulamaya almak ve sonuçları düzenli olarak toplumla paylaşmak önemli.
Örneğin bu uygulama Stockholm’de ilk önerildiğinde bir referandum yapılmış ve ‘hayır’ oyu çıkmıştı. Ardından yedi ay süreyle bir pilot uygulama yapıldı. Bu süre zarfında hava kirliliğinin azalması ve olumlu sonuçların kamuoyuyla düzenli olarak paylaşılması, toplumun fikrini değiştirdi. İkinci referandumda, vatandaşların çoğu ‘evet’ oyu kullandı.”
Buradan elde edilecek gelirin tamamının, toplu taşımanın iyileştirilmesi için kullanılmasının önemine dikkat çeken Uyduranoğlu “Birçok şehir, toplu taşımacılık kapasitesinin yetersizliği nedeniyle fiyatlandırma sistemine geçişi erteliyor” diyor.
Uyduranoğlu, sistemin nasıl tasarlanabileceğini ise şöyle anlatıyor: “Örneğin, araç türlerinden ve bölgede geçirilen zamandan bağımsız olarak, uygulamaya tabi tüm araçlar için tek yönlü bir sabit ücret uygulanabilir. Çevre dostu araçlara -örneğin elektrikli araçlara- daha düşük bir tarife uygulamak söz konusu olabilir.”
NERELERDE UYGULANIYOR
Prof. Uyduranoğlu, bu sistemin uygulandığı yerler hakkında da şu bilgileri paylaştı: “İlk defa 1975 yılında Singapur’da uygulamaya geçirilen bu sistem, oldukça başarılı sonuçlar verdi ve ülkenin daimi trafik politikası haline geldi. Ardından Milan, Stockholm ve Londra gibi bazı Avrupa şehirlerinde de uygulamaya başlandı.”
KAYBEDİLEN ZAMAN = YILDA 20 MİLYAR DOLAR
BBC Future’da geçtiğimiz günlerde yayımlanan bir analizde, bu uygulamaya yönelik toplumsal direnç ele alındı. Londra’da uygulamanın hayata geçirilmesinin ciddi tepkilere yol açtığına dikkat çekilirken, Belçika Gent’te ise belediye başkan yardımcısının ölüm tehdidi aldığı vurgulandı. New York’un bu yılın sonunda uygulamayı hayata geçirmeye hazırlandığına değinilen analizde, trafikte oturarak kaybedilen çalışma saatlerinin yılda yaklaşık 20 milyar dolara denk geldiğine de yer verildi.
OTOPARK AYRI BİR DERT
İstanbul trafiğinde gitmek kadar “durmak” da sorun. İSPARK’ın yanı sıra özel işletmelerin yaptıkları son zamlarla ücretler arttı. Örneğin Laleli’de özel bir otoparkta otomobil için iki saate kadar 340 lira, cip ve minibüs için 470 lira ödeniyor. Otomobillerin günlük park ücreti 1020 lira, aylık abonman ücreti ise 10 bin lira. Beşiktaş’ta da bir otoparkta 30 dakikalık ücret 100 lira. Tüketici Konfederasyonu Başkanı Aydın Ağaoğlu, “Mutlaka bir ölçü getirilmeli” diyor. –İSTANBUL DHA