Mithat Yurdakul / ANKARA – Enflasyonla mücadelede tüketimi dizginlemeyi hedefleyen program uyarınca, vatandaşların kredi kartı kullanımı, tüketim talebini dengeleyecek şekilde yeniden düzenlenecek. Kira ve konut fiyatlarındaki artış ise yeni sosyal konut projeleri ile aşılacak. 2026 yılında yüzde 5’lik büyüme, 2025’te tek haneli işsizlik de programın beklentileri arasında.
2024-2026 yıllarını kapsayan Orta Vadeli Plan’a göre, enflasyonun 2023 sonu itibarıyla yüzde 65 olması, 2024’te yüzde 33’e, 2025’te yüzde 15.2 geriletilmesi hedefleniyor. 2026 yılında ise TÜFE’nin yüzde 8.5 ile tek haneye indirilmesi öngörülüyor. Büyümenin 2026’da yüzde 5’e çıkarılması hedeflenen programda kişi başı gelirin 14 bin 855 dolara çıkarılması planlanıyor. 2023 büyüme beklentisi yüzde 5’ten yüzde 4,4’e, 2024 büyüme hedefi ise yüzde 5,5’ten yüzde 4’e geriledi. 2023 için işsizlik beklentisi yüzde 10,1, 2024 için yüzde 10,3, 2025’te yüzde 9,9, 2026’da yüzde 9,3 olarak belirlendi. Kişi başına gelir hedefi 2023 sonu için 12 bin 415 dolar, 2024 için 12 bin 875 dolar, 2025 için 13 bin 717 dolar, 2026 yılı için 14 bin 855 dolar olarak öngörüldü.
Tüketim artışı önlenecek
Enflasyonla mücadelenin önceliklendirileceği 3 yıllık dönemde, sıkı para politikası ile seçici kredi uygulamalarının desteğiyle iç talepte dengelenme sağlanacak. Dezenflasyon sürecinin önümüzdeki yıl başlamasının öngörüldüğü OVP’ye göre, önümüzdeki dönemde fiyat istikrarı konusuda atılacak bazı adımlar şöyle olacak:
– Enflasyonla mücadelede Merkez Bankası tüm politika araçlarını etkin biçimde kullanacak, maliye ve gelir politikaları para politikası ile eşgüdümlü hale getirilecek.
– Ekonomik aktivitenin ivmesi, enflasyonist baskı oluşturmayacak şekilde yönlendirilecek.
– Ekonomik dengeleri bozucu ve enflasyonu besleyen tüketim artışlarını önleyecek tedbirler alınacak.
– Reel sektöre uygun maliyetlerle hedef odaklı finansman sağlanacak.
– Devlet tarafından yönetilen fiyatlar, geçmiş enflasyona endeksleme davranışının azaltılmasına yardımcı olacak şekilde belirlenecek.
– Hanehalkı, firmalar ve bankacılıkta varlık ve yükümlülüklerinde TL ağırlığı artırılacak.
– Kira ve konut fiyatlarındaki gelişmelere karşı Kovid 19 salgını döneminde daralan konut arzı hızla artırılacak, konut stoğunda deprem yüzünden oluşan kayıpların telafisi için sosyal konut projeleri geliştirilecek ve dar gelirli vatandaşların konuta erişimi artırılacak.
– Kamunun uygun koşullu konut kredileriyle ilk kez konut edinimi desteklenecek, dar ve orta gelirli vatandaşlar için uygun fiyat aralığında yeni konut projeleri başlatılacak.
– OVP’de yer alan tahminlerden yapılan hesaplamaya göre, doların bu yıl 23.8, 2024’te 36.7, 2025’te 43.9, 2026’da ise 47.7 olması öngörülüyor.
Kredi kartına neşter
OVP’ye göre, vatandaşların kredi kartı kullanımı, parasal istikrarı etkilemeyecek ve tüketim talebini dengeleyecek şekilde uluslararası standartlarda yeniden düzenlenecek. TL mevduata geçişlerin hızlanmasıyla kredi korumalı mevduatların genel içindeki payı azaltılacak, Yurt Dışında Yerleşik Vatandaşlar Mevduat ve Katılım Sistemi (YUVAM) hesabının yaygınlaştırılması sağlanacak. Dijital Türk Lirası için idari düzenlemenin 2024 yılı sonuna kadar tamamlanması planlanırken, kamuda harcama gözden geçirmeleri sistematik hale getirilerek verimsiz harcama alanları tasfiye edilecek. Kamu hizmetleri, azami tasarruf anlayışı içinde yerine getirilecek. Taşıt ihtiyaçları öncelikle geçici tahsisle ya da ihtiyaç fazlası taşıtların devriyle karşılanacak. Vergi cezaları, caydırıcılığı güçlendirecek şekilde gözden geçirilecek. Kadın, gençler ve engelliler başta olmak üzere; uzaktan, kısmi ve geçici süreli çalışma gibi esnek çalışma biçimleri yaygınlaştırılacak. İlaç ve tedavi harcamalarını rasyonelleştirecek tedbirler alınacak.
Evlilik kredisi için banka
Sosyal yardım sistemi gözden geçirilerek, aile odaklı ve fert başına asgari bir geliri garanti edecek şekilde yeniden kurgulanacak. Her ailede en az bir çalışan olmasını sağlayacak tedbirler alınacak. Geçici ve uluslararası koruma statüsündeki yabancıların, işgücü temininde güçlük çekilen alanlar öncelikli olmak üzere kayıtlı biçimde çalışmaları sağlanacak. Aile müessesesinin korunması, evlenecek gençlerin desteklenmesi için “Aile ve Gençlik Bankası” kurulacak. İşveren katkısıyla tamamlayıcı emeklilik sistemi oluşturulacak.
Yılmaz: Hedef 1.3 trilyon dolar
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, son 20 yılda dünyanın ortalama büyümesi yüzde 3,6 iken Türkiye’nin ortalama büyümesinin yüzde 5,5 olduğunu belirterek, “Son 20 yılda dünyanın 2 puan üstünde büyüme performansı sergilemişiz. Bu çok büyük başarıdır. Bu yıl dolar bazında 1 trilyon 67 milyar TL bir milli gelire ulaşacağız. Kişi başına gelirimizin 12 bin 415 dolar olmasını bekliyoruz. Dönem sonunda ise 1 trilyon 318 milyar dolarlık bir ekonomik büyüklüğe, kişi başına da 14 bin 855 dolara ulaşmayı öngörüyoruz” dedi. Büyümedeki düşüşte depremin etkisine işaret eden Yılmaz, “İstihdamda bu dönemde 2 milyon 727 binlik bir toplam artış bekliyoruz. İşsizliğimizi de orta vadede tek haneye düşürmeyi hedefliyoruz” diye konuştu. Enflasyondaki geçici yükselişle, 2023 tahmininin yüzde 65’e çıktığını ifade eden Yılmaz, “Bu geçiş döneminin sonrasında çok daha sağlıklı bir zeminde, kalıcı bir şekilde enflasyonu düşürmenin de yolunu bu programla açmış oluyoruz” dedi.