Milyonların merakla beklendiği kira düzenlemesine ilişkin çalışmada sona gelindi. Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, kiralarda artış sınırını açıkladı.
ARTIŞ YÜZDE 25’İ AŞAMAYACAK
Ankara’da düzenlenen “Uzlaştırma Ödül Töreni ve Sempozyumu”nda konuşan Bozdağ, 1 Temmuz 2023’e kadar yenilenecek kira sözleşmelerinde artışın bir önceki yılın yüzde 25’ini geçemeyeceğini söyledi. Bunun üzerindeki artışlar geçerli olmayacak. Peki bu sınırlama geriye dönük kiralar içinde geçerli olacak mı? İşte cevabı…
DİKKAT ÇEKEN İŞ YERİ AYRINTISI!
Konuyla ilgili CNN Türk canlı yayınında açıklamalarda bulunan Avukat Zafer İşeri şu ifadeleri kullandı: “Kira bedelleri enflasyona bağlı hatta üzerinde artış getirdiğinde ek maliyet doğuyordu. Kira artış hızının yavaşlatılması gündeme getirildi ve beklenen bir gelişmeydi.
Çok fazla devlet müdahalesiyle karşılaşılması istenmez. Kamu düzenini bozacak duruma gelmişse kira artış oranları bu durumda tedbir alınması gerekebilecekti. Bir dönem TÜFE’nin üzerinde bir artış kararlaştırılamayacağı belirlenmişti. Henüz yasalaşmış değil yüzde 25’lik bir taslak var.
Her şeyden önce bu iş yeri kiraları için değil sadece konut kiraları için söz konusu olacak dedi. İş yeri kiraları TÜFE’yi geçmeyecek şekilde taraflar anlaşma yaparak belirlemiş olacak.
Bunun haricinde 1 Temmuz 2023’e kadar geçerli olacak sonrasında eski sisteme geri dönülecek dedi. Çok fazla müdahaleci olmaması kanaatindeyim. İçinde bulunduğumuz dönemde ekonomik zorlukları aşmak adına bu tür fedakarlıkların kanun yoluyla yapılmasını istemek makul görünüyor.
Enflasyon çok yüksek olur yüzde 25 artış ile sınırlama yapılırsa bu sefer taşınmaz sahiplerinin de mağdur olabileceğini göz ardı etmemek lüzum eder.
KİRA ARTIŞ SINIRI GERİYE DÖNÜK DE OLABİLİR Mİ?
Geriye dönük beklemiyoruz. 1 Temmuz’dan itibaren 1 yıl süreyle yürürlükte olacağını öngörüyoruz. Bu ay itibarıyla artış yapacak yani 1 Haziran olan kişiler yine TÜFE oranını geçmemek üzere artış yapabiliyor olacaklar. Ama temmuzdan itibaren kira yenileme dönemi olan kişiler. Bu tasarı yasalaştığı taktirde yüzde 25’in üzerinde artış yapamayacaklar.
Sözleşmedeki artışlar için herhangi bir cezai yaptırımlar öngörülmüyor ancak kiracı bu oranın üstünde fazla bir para ödemişse bunun geçersizliğini ileri sürerek fazla ödediği parayı mahkemeler aracılığıyla iadesini talep edebilecek gibi görünüyor. Sayın Bakanın açıklamalarında cezai yaptırım hissiyatı edinmiyoruz.
DENETLEMESİ OLABİLECEK Mİ?
Aslında yasa şunu söylüyor. Yüze 25 sınırlandırması diyecek ki bu oranın üzerindeki artışlar geçersizdir. Bu oranın üzerinde artış yapılmışsa fazla ödemenin iadesi gibi icra daireleri ve mahkemelerden alınacak kararla takip edebilirsiniz.
Devlet bu almış olduğu kararın arkasında durmak ve güvence altına almak isteyecektir. Kira geliri elde eden kişilerin yüzde 25’in üzerinde artışa gittiği tespit edilmesi durumunda cezai bir yaptırım uygulayamasa bile burada daha yüksek gelirler üzerinden vergilendirme yolu veya inceleme başlatma suretiyle düzenleme altına alabileceğini varsayabiliyoruz.”
“KONUTLARI KAPSAMASI OLUMLU GÖRÜLEBİLİR”
Konuyla ilgili milliyet.com.tr’ye açıklamalarda bulunan Emlak Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı ise şu ifadeleri kullandı: “Bakanlıklar tarafından bir süredir görüşülen gelişmede sona gelindi bu çerçevede konutlarla sınırlı olmak üzere yapılan artışların 1 Temmuz 2023’e kadar yüzde 25 ile sınırlandırılacağı açıklandı. Son 12 aylık TÜFE ortalamasına göre son çıkan artış oranı yüzde 39.33’tü. Bunun yaklaşık artış anlamında yüzde 15 daha düşük bir seviye olduğunu söyleyebiliriz. Son dönemde yaşanan kira artışlarıyla ilgili gerek mal sahibi gerekse de kiracılar için bir üst sınır olarak kabul edileceği anlaşılıyor.
Lakin piyasada TÜFE ortalaması geriden gelen bir ortalamaydı. Son 12 ayı baz alan bir kira artışı olan TÜFE’de rakamlar zaten enflasyona göre oldukça geri kalmıştı bu sınırlama kiracılar için avantajlı gözükse de mal sahipleri için avantajlı bir durum değil. Kendileri de kirada oturan mal sahipleri kira artışı dönemlerini geçirdiler. Yeni artış yapılacak durumda bu sınırlama onları da olumsuz olarak etkileyebilecek.
Kira artışlarıyla ilgili kısmın belli bir süre daha TÜFE’de devam etmesi, eğer belli bir aşamayı aşarsa sınırlama yapılması benim görüşümce daha makul olabilirdi. Bu durumun yeni artışlarda kiracılar tarafından baz alınacağını. Boşaltılan ve yeniden kiraya verileceklerde fiyatların daha yüksek seyredeceği mümkün. Sınırlandırmanın belli bir süreyi kapsayacak olması konutları kapsaması olumlu görülebilir.”